Et Phoebus pater et seuera Pallas
Et Musae procul ite feriatae:
Iani uos reuocabimus kalendis.
Saturnus mihi compede exsoluta
5
Et multo grauidus mero December
Et ridens Iocus et Sales proterui
Adsint, dum refero diem beatum
Laeti Caesaris ebriamque parcen.
Vix aurora nouos mouebat ortus,
10
Iam bellaria linea pluebant:
Hunc rorem ueniens profudit eurus.
Quicquid nobile Ponticis nucetis
Fecundis cadit aut iugis Idumes,
Quod ramis pia germinat Damascos
15
Et quod percoquit aebosia Caunos
Largis gratuitum cadit rapinis.
Molles gaioli lucuntulique
Et massis Amerina non perustis
Et mustaceus et latente palma
20
Praegnantes caryotides cadebant.
Non tantis Hyas inserena nimbis
Terras obruit aut soluta Plias,
Qualis per cuneos hiems Latinos
Plebem grandine contudit serena.
25
Ducat nubila Iuppiter per orbem
Et latis pluuias minetur agris
Dum nostri Iouis hi ferantur imbres.
Ecce autem caueas subit per omnes
Insignis specie, decora cultu
30
Plebes altera, non minor sedente.
Hi panaria candidasque mappas
Subuectant epulasque lautiores;
Illi marcida uina largiuntur:
Idaeos totidem putes ministros.
35
Orbem, qua melior seueriorque est,
Et gentes alis insemel togatas,
Et, cum tot populos, beate, pascas,
Hunc Annona diem superba nescit.
I nunc saecula compara, Vetustas,
40
Antiqui Iouis aureumque tempus:
Non sic libera uina tunc fluebant
Nec tardum seges occupabat annum.
Vna uescitur omnis ordo mensa,
Parui, femina, plebs, eques, senatus:
45
Libertas reuerentiam remisit.
Et tu quin etiam (quis hoc uocari,
Quis promittere possit hoc deorum?)
Nobiscum socias dapes inisti.
Iam se, quisquis is est, inops beatus,
50
Conuiuam ducis esse gloriatur.
Hos inter fremitus nouosque luxus
Spectandi leuis effugit uoluptas:
Stat sexus rudis, insciusque ferri
Vt pugnas capit improbus uiriles!
55
Credas ad Tanain ferumque Phasim
Thermodontiacas calere turmas.
Hic audax subit ordo pumilorum,
Quos natura breues statim peracta
Nodosum semel in globum ligauit.
60
Edunt uulnera conseruntque dextras
Et mortem sibi (qua manu!) minantur.
Ridet Mars pater et cruenta Virtus
Casuraeque uagis grues rapinis
Mirantur pugiles ferociores.
65
Iam noctis propioribus sub umbris
Diues sparsio quos agit tumultus!
Hic intrant faciles emi puellae,
Hic agnoscitur omne quod theatris
Aut forma placet aut probatur arte.
70
Hoc plaudunt grege Lydiae tumentes,
Illic cymbala tinnulaeque Gades;
Illic agmina confremunt Syrorum,
Hic plebs scaenica quique comminutis
Permutant uitreis gregale sulpur.
75
Inter quae subito cadunt uolatu
Immensae uolucrum per astra nubes,
Quas Nilus sacer horridusque Phasis,
Quas udo Numidae legunt sub austro.
Desunt qui rapiant, sinusque pleni
80
Gaudent dum noua lucra comparantur.
Tollunt innumeras ad astra uoces
Saturnalia principis sonantes
Et dulci dominum fauore clamant:
Hoc solum uetuit licere Caesar.
85
Vixdum caerula nox subibat orbem,
Descendit media nitens harena
Densas flammeus orbis inter umbras
Vincens Cnosiacae facem coronae.
Conlucet polus ignibus nihilque
90
Obscurae patitur licere nocti.
Fugit pigra Quies inersque Somnus
Haec cernens alias abit in urbes.
Quis spectacula, quis locos licentes,
Quis conuiuia, quis dapes inemptas,
95
Largi flumina quis canat Lyaei?
Iamiam deficio tuaque Baccho
In serum trahor ebrius soporem.
Quos ibit procul hic dies per annos!
Quam nullo sacer exolescet aeuo,
100
Dum montes Latii paterque Thybris,
Dum stabit tua Roma dumque terris
Quod reddis Capitolium manebit!