Dic, mea Calliope, tanto cur tempore differs
Pierio meritam serto redimire Serenam?
Vile putas donum, solitam consurgere gemmis
Et rubro radiare mari si floribus ornes
5
Reginae regina comam? sed floribus illis,
Quos neque frigoribus Boreas nec Sirius urit
Aestibus, aeterno sed ueris honore rubentes
Fons Aganippea Permessius educat unda:
Vnde piae pascuntur apes et prata legentes
10
Transmittunt saeclis Heliconia mella futuris.
Dignius an uates alios exercuit unum
Femineae uirtutis opus? consorte redempto
Casta maritali successit Thessala fato
Inque suos migrare uirum non abnuit annos.
15
Hoc Grai memorant. Latiis mouet ora Camenis
Praescia fatorum Tanaquil, rediensque per undas
Cloelia Thybrinas, et eodem flumine ducens
Claudia uirgineo cunctantem crine Cybelen.
Anne aliud toto molitur carminis actu
20
Maeonii mens alta senis? quod stagna Charybdis
Armauit, quod Scylla canes, quod pocula Circe,
Antiphatae uitata fames surdoque carina
Remige Sirenum cantus transuecta tenaces,
Lumine fraudatus Cyclops, contempta Calypso,
25
Penelopae decus est, uni cui tanta paratur
Scaena pudicitiae. terrae pelagique labores
Et totidem saeui bellis quot fluctibus anni
Coniugii docuere fidem. sit Claudia felix
Teste dea castosque probet sub numine mores
30
Absoluens puppisque moras crimenque pudoris;
Penelope trahat arte procos fallatque furentes
Stamina nocturnae relegens Laertia telae:
Non tamen audebunt titulis certare Serenae.
Quod si nobilitas cunctis exordia pandit
35
Laudibus atque omnes redeunt in semina causae,
Quis uenerabilior sanguis, quae maior origo
Quam regalis erit? non hoc priuata dedere
Limina nec tantum poterat contingere numen
Angustis laribus: patruo te principe celsam
40
Bellipotens illustrat auus, qui signa Britanno
Intulit Oceano Gaetulaque reppulit arma.
Claram Scipiadum taceat Cornelia gentem
Seque minus iactet Libycis dotata tropaeis.
Cardine tu gemino laurus praetendis auitas:
45
Inde Caledoniis, Australibus inde parentum
Cingeris exuuiis. necdum moderamina mundi
Sumpserat illa domus, cum te Lucina beatis
Ederet astrorum radiis, o maxima rerum
Gloria: post genitam didicit regnare Serenam.
50
Quid dignum memorare tuis, Hispania, terris
Vox humana ualet? primo leuat aequore solem
India: tu fessos exacta luce iugales
Proluis inque tuo respirant sidera fluctu.
Diues equis, frugum facilis, pretiosa metallis,
55
Principibus fecunda piis: tibi saecula debent
Traianum; series his fontibus Aelia fluxit;
Hinc senior pater, hinc iuuenum diademata fratrum.
Namque aliae gentes, quas foedere Roma recepit
Aut armis domuit, uarios aptantur in usus
60
Imperii: Phariae segetes et Punica messis
Castrorum deuota cibo; dat Gallia robur
Militis; Illyricis undant equitatibus alae;
Sola nouum Latiis uectigal Hiberia rebus
Contulit Augustos. fruges, aeraria, miles
65
Vndique conueniunt totoque ex orbe leguntur:
Haec generat qui cuncta regant. nec laude uirorum
Censeri contenta fuit, nisi matribus aeque
Vinceret et gemino certatim splendida sexu
Flaccillam Mariamque daret pulchramque Serenam.
70
Te nascente ferunt per pinguia culta tumentem
Diuitiis undasse Tagum; Callaecia risit
Floribus et roseis formosus Duria ripis
Vellere purpureo passim mutauit ouile.
Cantaber Oceanus uicino litore gemmas
75
Expuit, effossis nec pallidus Astur oberrat
Montibus; oblatum sacris natalibus aurum
Vulgo uena uomit, Pyrenaeisque sub antris
Ignea flumineae legere ceraunia Nymphae;
Quaeque relabentes undas aestumque secutae
80
In refluos uenere palam Nereides amnes
Confessae plausu dominam cecinere futuris
Auspicium thalamis. alio tum paruus in axe
Crescebat Stilicho uotique ignarus agebat,
Debita cui longe coniunx penitusque remoto
85
Orbe parabatur tanti concordia fati.
Nec tua mortalis meruit cunabula nutrix.
Vbera prima dabant gremiis redolentibus Horae
Ternaque te nudis innectens Gratia membris
Adflauit docuitque loqui. quacumque per herbam
90
Reptares, fulgere rosae, candentia nasci
Lilia; si placido cessissent lumina somno,
Purpura surgebat uiolae, factura cubile
Gramineum, uernatque tori regalis imago.
Omina non audet genetrix tam magna fateri
95
Successusque suos arcani conscia uoti
Spe trepidante tegit. gestabat Honorius arto
Te pater amplexu. quotiens ad limina princeps
Theodosius priuatus adhuc fraterna ueniret,
Oscula libabat teque ad sua tecta ferebat
100
Laetior. in matrem teneris conuersa querellis
'Quid? me de propriis auferre penatibus!' inquis;
'Imperat hic semper!' praesagia luserat error
Et dedit augurium regnis infantia linguae.
Defuncto genitore tuo sublimis adoptat
105
Te patruus, magnique animo solacia luctus
Restituens propius quam si genuisset amauit
Defuncti fratris subolem: nec carior olim
Mutua Ledaeos deuinxit cura Lacones.
Addidit et proprio germana uocabula nato
110
Quaque datur fratris speciem sibi reddit adempti.
Denique cum rerum summas electus habenas
Susciperet, non ante suis inpendit amorem
Pignoribus quam te pariter fidamque sororem
Litus ad Eoum terris acciret Hiberis.
115
Deseritur iam ripa Tagi Zephyrique relictis
Sedibus Aurorae famulas properatur ad urbes.
Incedunt geminae, proles fraterna, puellae,
Inde Serena minor, prior hinc Thermantia natu,
Expertes thalami, quarum Cythereia necdum
120
Sub iuga ceruices niueas Hymenaeus adegit.
Vtraque luminibus timidum micat, utraque pulchro
Excitat ore faces. qualis Latonia uirgo
Et solo Ioue nata soror cum forte reuisunt
Aequorei sortem patrui (spumantia cedunt
125
Aequora castarum gressus uenerata dearum;
Non ludit Galatea procax, non improbus audet
Tangere Cymothoen Triton totoque seueros
Indicit mores pelago pudor ipsaque Proteus
Arcet ab amplexu turpi Neptunia monstra):
130
Tales sceptriferi uisurae tecta parentis
Limen Honoriades penetrant regale sorores.
Ambas ille quidem patrio conplexus amore,
Sed merito pietas in te procliuior ibat.
Et quotiens, rerum moles ut publica cogit,
135
Tristior aut ira tumidus flagrante redibat,
Cum patrem nati fugerent atque ipsa timeret
Commotum Flaccilla uirum, tu sola frementem
Frangere, tu blando poteras sermone mederi!
Adloquiis haerere tuis, secreta fideli.
140
140
Prisca puellares reuerentia transilit annos.
Non talem Triuiae confert laudator Homerus
Alcinoo genitam, quae, dum per litora uestes
Explicat et famulas exercet laeta choreis,
Auratam iaculata pilam post naufraga somni
145
Otia progressum foliis expauit Vlixem.
Pierius labor et ueterum tibi carmina uatum
Ludus erat: quos Zmyrna dedit, quos Mantua libros
Percurrens damnas Helenam nec parcis Elissae.
Nobiliora tenent animos exempla pudicos,
150
Laodamia sequens remeantem rursus ad umbras
Phylaciden et prona ruens Capaneia coniunx,
Communes ardente uiro mixtura fauillas,
Et grauis incumbens casto Lucretia ferro,
Vulnere quae proprio facinus testata tyranni
155
Armauit patriae iustos in bella dolores:
Exule Tarquinio memorandaque concidit uno
Vlta pudicitiam libertatemque cruore.
Talia facta libens non tu uirtute minore,
Sed fato meliore legis. iam nubilis aetas
160
Principe sollicito uotis erexerat aulam
Incertis quem tanta tori fortuna maneret.
Antiquos loquitur Musarum pagina reges,
Qui dira sub lege procos certare iuberent,
Empturos thalamum dubii discrimine leti,
165
Et sua crudeles gauderent pignora mortis
Ambitione peti. curru Pisaea marino
Fugit tela Pelops (nam perfidus obice regis
Prodidit Oenomai deceptum Myrtilus axem);
Hippomenes trepidus cursu ferroque secutam
170
Aurato uolucrem flexit Schoeneida pomo;
Herculeas uidit fluuio luctante palaestras
Moenibus ex altis Calydon pretiumque labori
Deianira fuit, cum pectore uictor anhelo
Alcides fremeret retroque Achelous abiret
175
Decolor: attonitae stringebant uulnera Nymphae;
Saucia truncato pallebant flumina cornu.
Te non Hesperidum pomis, non amne subacto,
Non socerum fallente rota, sed iudice dignus
Augusto uariis Stilicho spectatus in armis
180
Accipit et regni dotes uirtute parauit.
Saepe duces meritas bello tribuere coronas:
Hunc cingit muralis honos; hunc ciuica quercus
Nexuit; hunc domitis ambit rostrata carinis;
Solus militiae mira mercede iugalem
185
Promeruit Stilicho socero referente coronam.
Agnouit patrui similem Thermantia curam:
Nupsit et illa duci; sed longe fata sororis
Inferiora tuis. alio tibi lumine taedas
Accendit Romana Salus †magnisque coronis†
190
Coniugium fit causa tuum. dilectus equorum,
Quos Phrygiae matres Argaeaque gramina pastae
Semine Cappadocum sacris praesaepibus edunt,
Primus honos. gemino mox inde e germine duxit
Agmina commissosque labor sic gessit honores
195
Vt semper merito princeps, cum magna dedisset,
Deberet maiora tamen. si bellica nubes
Ingrueret, quamuis annis et iure minori
Cedere grandaeuos equitum peditumque magistros
Aspiceres totumque palam permittere Martem,
200
Nec gradus aetatisque pudor senioribus obstat
Ne iuueni parere uelint. ceu flamine molli
Tranquillisque fretis clauum sibi quisque regendum
Vindicat; incumbat si turbidus Auster et unda
Pulset utrumque latus, posito certamine nautae
205a
Contenti meliore manu seseque ratemque
205b
Vnius imperiis tradunt artemque pauore
206
Confessis finem studiis fecere procellae:
Haud aliter Stilicho, fremuit cum Thracia belli
Tempestas, cunctis pariter cedentibus unus
Eligitur ductor. suffragia quippe peregit
210
Iudex uera timor; uictus ratione salutis
Ambitus et pulsus iacuit formidine liuor.
Quis tibi tum per membra tremor quantaeque cadebant
Vbertim lacrimae, cum saeua uocantibus arma
Iam lituis madido respectans limina uultu
215
Optares reducem galeaeque inserta minaci
Oscula cristati raperes festina mariti!
Gaudia quae rursus, cum post uictricia tandem
Classica sidereas ferratum pectus in ulnas
Exciperes, castae tuto per dulcia noctis
220
Otia pugnarum seriem narrare iuberes!
Non illo nitidos umquam bellante capillos
Comere, non solitos gemmarum sumere cultus:
Numinibus uotisque uacas et supplice crine
Verris humum; teritur neclectae gratia formae,
225
Cum proprio reditura uiro. nec deside cura
Segnis marcet amor: laudem prudentia belli
Feminea pro parte subit. dum gentibus ille
Confligit, uigili tu prospicis omnia sensu,
Ne quid in absentem uirtutibus obuia semper
230
Audeat inuidiae rabies neu feruor iniquus,
Ne qua procul positis furto subsederit armis
Calliditas nocitura domi. tu sedula quondam
Rufino meditante nefas, cum quaereret artes
In ducis exitium coniuratosque foueret
235
Contra pila Getas, motus rimata latentes
Mandatis tremebunda uirum scriptisque monebas.