MAVORTI

De ecclesia

Tectum augustum, ingens, centum sublime columnis,

Religione patrum laetum et uenerabile templum

Hoc dedit esse suum superi regnator Olympi.

Nam deus omnipotens, qui res hominumque deumque

5

Aeternis regit imperiis, "quo tenditis"? inquit,

"Hic domus est uobis; haec ara tuebitur omnis.

Hic matres puerique simul mixtaeque puellae

Sacra canunt pariterque oculos ad sidera tollunt.

Hic exaudiri uoces, hic uota precesque;

10

Noctes atque dies ferit aurea sidera clamor."

Postquam prima quies et facta silentia tectis,

Incipit effari diuino ex ore sacerdos:

"Accipite haec animis laetasque aduertite mentes,

Matres atque uiri, pueri innuptaeque puellae.

15

Discite iustitiam moniti et spes discite uestras.

Haut incerta cano: deus aethere missus ab alto

Ipsius a solio regis, uia prima salutis,

Quem nobis partu sub luminis edidit oras

Virginis os habitumque gerens, mirabile dictu.

20

Ore <dei> afflata est spiritu propiore paritque.

Sic noua progenies caelo descendit ab alto.

Ast ubi iam firmata uirum te prodidit aetas,

Negauere deum miseri, quibus ultimus esset

Ille dies, †quando furentes ac dira canentes

25

Insontem magno ad regem clamore trahebant.

Ille nihil (namque ipse uolens), seque obtulit ultro,

Hoc ipsum ut strueret, uatum praedicta priorum

Prodere iussa dei, telluris operta subire.

Primus ibi ante omnes, sceptrum qui forte gerebat,

30

Sustulit ablutas lymphis ad sidera palmas

Hoc dicens: "equidem in iusto nil tale repertumst;

Nec fas. o miseri, quae tanta insania, ciues?

<At> me nulla dies tantis neque fortibus ausis

Addiderit socium. uestra" inquit "munera uobis:

35

Vos animam hanc potius quocumque absumite leto."

Tum magis atque magis magnis furoribus acti

Clamores simul horrendos ad sidera tollunt

Et magis atque magis poenas cum sanguine poscunt.

Has inter uoces medio in flagrante tumultu

40

Arboris obnixus trunco (tibi, magne, tropaeum,

Omnipotens genitor!) palmas utrasque tetendit

Teque uocans multo uitam cum sanguine fudit.

Et tamen interea tua nati maxima cura

Non tulit hanc speciem; grauiter commotus et alto

45

Dat clarum e caelo signum. nam tempore in illo

Sol medium caeli conscenderat igneus orbem;

Eripiunt subito nubes caelumque diemque

Et nox atra polum bigis subuecta tenebat.

Tres tenuit caeli spatium non amplius horas:

50

Tunc repetens iterum sol clara in luce refulsit.

Nona fugae melior, rebus iam rite peractis.

Inde datum molitur iter. iamque arua tenebat

Scrupea, tuta lacu nigro nemorumque tenebris.

Vt statim ad fauces uenit graue olentis Auerni,

55

Tum demum horrisono stridentes cardine portae

Panduntur uastae solidoque adamante columnae;

Sponte sua umbrosae penitus patuere cauernae.

Ingreditur linquens antrum; tum maxima turba,

Vt uidere deum fulgentiaque ora per umbras,

60

Ingenti trepidare metu. nec plura moratus

Haec ait et dictis maerentia pectora mulcet:

"Ne trepidate, meae animaeque umbraeque paternae;

Vobis parta quies. genitor mihi talia namque

Dicta dedit, diuosque haec limina tendere adegit."

65

Haec fatus animas, quae per iuga longa sedebant,

Deturbat, antro miserans submittit aperto,

Et dicto parens supera ad conuexa reuexit.

Interea magnam subito uulgata per urbem

Fama uolat, illum expirantem sedibus imis

70

Iam reuocare gradum superasque euadere ad auras.

Obstipuere animis alii; set sanguinis auctor

Se causam clamat crimenque caputque malorum,

Et nodum informis leti trabe nectit ab alta

Proque suis meritis superis concessit ab oris.

75

Nec minus interea se matutinus agebat

Ad socios, quibus in mediis sic deinde locutus

Extulit os sacrum claraque in luce refulsit,

Omnia longaeuo similis, cunctisque repente

78a

<Improuisus ait:> "..........

Ire iterum in lacrimas? coram, quem quaeritis, adsum.

80

En perfecta mei cari praecepta parentis.

Quare agite, o socii, tantarum in munera laudum

Ite", ait; "egregias animas natique patrisque

Sermonum memores pluuiali spargite lympha.

Ipse, ubi tempus erit, omnis in fonte lauabo."

85

Dixit et in caelum paribus se sustulit alis

Conditus in nubem; hinc regia tecta subiuit

Dona ferens uictor, cari genitoris et ora.

Oscula libauit dextramque amplexus inhaesit.

Huius in aduentum cernes a sedibus imis

90

†Eruere summas arces et moenia uerti

Atque omnem ornatum flamma crepitante cremari.

Tunc autem innumerae gentes populique frequentes

Terrentur uisu subito. rex omnibus idem

Iura dabit populis pariter subigetque fateri,

95

Quae quis aput superos furto laetatus inani

..............................

0-1

..............................

0-2

..............................

"Sed uos, o lecti, ferro pro nomine tanto,

Quod superest, moriamur et in media arma ruamus.

Sanguine quaerendi reditus animamque litando."

Haec ubi pro meritis, finem dedit ore precandi.

100

Succedunt alii .. graues aetate ministri.

Pars in frusta secant onerantque altaria donis;

Tum demum pueri et pauidae longo ordine matres

Stant circum.

Quos ubi confertos munus circumtulit omnes,

105

Sic prior adgreditur mensas atque incipit ipse;

Et postquam primus summo tenus adtigit ore,

Accipiunt proceres pariterque antistites omnes

Et pueri rudes; sequitur tunc cetera pubes.

Protinus ad reditum quisquis ac tecta domorum

110

Tendimus, et laetum semper celebramus honorem.